راز تاسیس نخستین کلیسا در ایران که باید بدانید

مقدمه 

ایران در طی تاریخ مذهب های مختلفی  را در خود جای داده است. ارمنی‌ ها و آشوری ها، مسیحی ها  همه ی آن ها  ایرانی هایی  می باشند که در طول سال‌ ها کلیسایی با قدمت خود را به ازای خاطره  هایی محافظت و نگه داری نموده اند.

کلیساهایی که در حال حاضر قدمت تاریخی خیلی زیادی دارا می باشد و به ازای یک جذبه ی  توریستی شناسایی می گردند.

برخی  از تاسیس نخستین کلیسا های تاریخی ایران در لیست  اثر های ملی یونسکو هم  ثبت گشته شده است و ارزش‌ های فرهنگی،‌ مذهبی و تاریخی زیادی را دارا می باشد.

در ایران حدود ۶۰۰ تاسیس نخستین کلیسا موجود است که قریب به ۴۵۰ کلیسا، شناخته شده و ۹۰ تاسیس نخستین کلیسا به ثبت ملی دست یافته اند.

هر اندازه در کشور به شمال و شمال غربی حرکت نماییم،  میزان  تاسیس نخستین کلیسا ها زیاد تر می گردد. به همین علت  نمی شود بیان نمود که آذربایجان شرقی و غربی زیاد ترین  کلیسا ها را در خود قرار داده‌ اند.

در وضعیتی که هر اندازه  به جنوب و جنوب شرقی سفر نماییم،  میزان  تاسیس نخستین کلیسا کم می شود. بعد از آذربایجان شرقی و غربی، تهران و اصفهان زیاد ترین تاسیس نخستین کلیسا ها را در خود قرار  داده‌ اند.

قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس

این تاسیس نخستین کلیسا در۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران در مجاورت روستایی به همین اسم قرار گرفته‌ است. قره کلیسا ابتدایی ترین تاسیس نخستین کلیسا ی دنیا می باشد و بر روی مقبره طادی با ارزش  و بیشتر از سه هزار و پانصد نفر از افراد دین مسیحی  در هنگام اشکانی ها در چالدران درست گشت.

در تاریخ ۱۷ تیرماه ۱۳۸۷ خورشیدی، مجتمع قره تاسیس نخستین کلیسا، مشتمل بر ۳ کلیسای مهم  با اسم های قره کلیسا، سنت استپانوس و دزور دزور به ازای نهمین به جا مانده تاریخی ایران در لیست اثر های دنیایی یونسکو به ثبت دست یافت. با ما همراه گردید تا از این کلیسای با قدمت و تاریخی زیاد تر اطلاعات به دست آورید.

اسم کلیسا

اسم کلیسا در زبان ارمنی کلیسای مقدس تادئوس می باشد،  تادئوس مقدس از حواریون مسیحی می باشد و به منظور مبلغ نمودن  دین مسیحی به این ناحیه سفر کرده است. در سال ۶۶ پس از میلاد مسیح تادئوس با دختر پادشاه و چند فرد از اشخاصی که به دین مسیحی گرویده بودند.

با اجازه فرمانروای  آن هنگام کشور ارمنستان اعدام شکنجه گشتند و زیر شکنجه جان خود را از دست دادند. بدن بی نفس آن ها را در زیر این ناحیه که در عصر کنونی قره کلیسا بر روی آن درست شده دفن نموده اند. بعضی بر این  باور می یابند که معنای قره کلیسا، کلیسای سیاه می باشد.

اما بایستی به این مسئله تاریخی دقت نمود که زبان مردم آذربایجان تا قبل از چهره شدن زبان ترکی، زبان آذری باستانی بوده‌ است.

تادئوس مقدس

در سال ۴۳ میلادی دو فرد به اسم های تاتائوس و بارتوقیموس به منظور مروج نمودن مراسم های مسیحی وارد شمال غربی ایران می گردند در آن هنگام اشکانی ها  در ایران فرمانروایی می کردند و خیلی از مردم پیرو زرتشتی قرار داشتند و خیلی نیز به مراسم های مهر گرویده بودند.

بعد  از دعوت شاگرد های مسیح به این مراسم در ایران سه هزار و پانصد نفر مسیحی را قبول نمودند که من جمله آن ها سانتروک یا سندروک فرمانروای  ارمنی ها با دخترش ساندوخت روی آوردند،  بعد  از مدتی اندک،  فرمانروا از ایمان به مسیح بر می‌ گردد.

فرمان صادر می کند که همه ی  اشخاصی  که به این دین گرویده اند را نابود نمایند و حتی ساندوک دخترش را نیز در این راه از دم تیغ در می کند.

ساختن کلیسا

یکی از مورخ های به اسم ارمنی بیان نموده است که این کلیسا در ابتدای دوران مسیحی درست گشت. به نظر می رسد که ساختن بنای ابتدایی در قرن چهارم میلادی انجام شده باشد.

بعد  از این که در هنگام فرمانروایی تیرداد فرمانروای اشکانی، در کشور ارمنستان دین مسیحی به رسمیت شناسایی گشت، از جزئیات طراحی این کلیسا، که به طرح گریگور روشن گر درست گشته بود، اطلاعاتی وجود ندارد.

در طی دوره های گوناگون به دلیل جنگ های زیادی که در ناحیه رخ داد،  کلیسا گرفتار ضرر های فراوانی گشت که مهم ترین آن ها بعد از جنگ چنگیز مغول در سال ۱۲۳۰میلادی می باشد.

سبب گشت زیاد ترین بخش های کلیسا ویران شود،  اما بعد ها در هنگام پادشاهی هلاکو خان، کلیسا به وسیله خواجه نصیرالدین طوسی دوباره مرمت گشت.

در سده ۱۴ میلادی زلزله ای ویرانگر ساز سبب تابوت گشتن سازه قره کلیسا می گردد و سازه وجود داشته به وسیله اسقف زاکاریا و دو تن از برادر های او به اسم های پطروس و سرکیس  در طول ۱۰ سال ترمیم و بازسازی گشت و در سال ۱۴۰۱ میلادی برای بار دیگر درب های کلیسا به روی زائر ها  باز شد.

علاوه بر آن  کلیسا در سال ۱۶۹۱ میلادی با سنگ‌ های سیاه و در سال ۱۸۱۰ میلادی به فرمان سیمون بزنونی اسقف ماکو با سنگ ‌های سفید مرمت سازی شد.

ابتدایی ترین کلیسای مسیحی

کلیسای تاتائوس ابتدایی ترین کلیسایی می باشد که به وسیله مبشر های مسیح در جهان درست شده و مسیحی های ارمنی هر سال در هفته پایانی تیر و هفته ابتدایی مرداد ماه که برابر با شهادت تاتائوس می باشد.

مراسم ویژه ای  در این کلیسا برقرار می کنند که در طی  صورت دادن مراسم از وارد شدن بقیه اشخاص به درون  کلیسا اجتناب می گردد.

بعد  اگر هدف دیدن  از آن را دارا هستید،  این تایم را انتخاب ننمایید. در عصر کنونی نیز می شود  رد گلوله را بر روی دیوارهای آن بازدید نمود. هر هنگامی که ارمنی ها احساس آرامش می  نمودند به بازسازی  و تعمیر کلیسای قدیمی مشغول می شدند.

پایانی ترین بازسازی کلیسا در هنگام عباس میرزا ولیعهد فتح علی شاه اصوات گرفت. اسقف ارمنی از او در خواست می کند تا این بازسازی را  صورت دهد و این بازسازی در حال حاضر به رنگ سفید قابل دیدن می باشد.

با بکار بردن مرکب نمودن رنگ های سیاه و سفید با هم برابر نمودند و یک مرکب جدید را به وجود آوردند. در ساختن این کلیسای جدید از نقش و تصویر های کلیسای همه گیر اچمیادزین، کپی برداری شد تا به قشنگی  هر چه كامل  تر رخ دهد.

به فرمان عباس میرزا سازه جدید با سنگ ‌های سفید و سنگ نوشته ‌هایی بی مانند  در ادامه کلیسای با قدمت و در ضلع غربی آن، درست شد،  ولی  در آخر این عمل به دلیل مرگ عباس میرزا نا پایان ماند.

در دو کیلومتری شمال غرب کلیسا، نمازخانه ای  موجود است که برابر با بیان ها مکان شهادت ساندوخت، ابتدایی ترین زن شهید مسیحی می باشد که به دلیل باورش به مسیحی  جان خود را  در کف دست قرار داد و بر بالای تپه ‌ای در خاک جای گرفته است.

دسترسی

قیمت  بلیت: ۳۰۰۰ تومان

ساعت مشاهده نمودن: تابستان ۹:۰۰ تا ۲۰:۰۰ و زمستان  ۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰

مکان: استان آذربایجان غربی، ۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران، روستای قره کلیسا

راه  ابتدایی که مسطح تر می باشد و ساده تر می شود از آن عبور نمود، از تبریز راه خود را  شروع نمایید و بعد از عبور کردن از شهرهای مرند و قره ضیاءالدین به شوط خواهید رسید. با جای گرفتن در راه شوط – چالدران و اندکی رانندگی، سه مسیری  قره کلیسا را در جهت شرق خود مشاهده می کنید. فاصله کلیسا تا شهر تبریز ۲۷۰ کیلومتر می باشد.

راه دوم از ارومیه شروع نمایید و بعد از گذر کردن از شهرهای سلماس، خوی، بایستی چالدران را پشت سر قرار دهید. بعد  از طی نمودن  چالدران راه را به جهت شوط  عوض نمایید تا به سه مسیری  قره کلیسا قرار بگیرید. در خاطر  داشته باشید راه خوی  به چالدران کوهستانی و خطر آفرین می باشد و محتاط بودن کافی را در پیش بگرید. فاصله کلیسا تا شهر ارومیه ۲۷۵ کیلومتر می باشد.

کلیسای سنت استپانوس یا استفانوس مقدس

کلیسای استفانوس مقدس را دومین کلیسای اصلی در ایران بعد از قره کلیسا تلقی می کنند. این کلیسا در قرن نهم میلادی ساخته شده و در استان آذربایجان شرقی و در جلفا  جای گرفته است.

اسم کلیسا از سنت استپانوس کپی برداری شده که ابتدایی ترین شهید مسیحی ها شناسایی شده است. در همه ی  دنیا کلیسا های زیادی  با این اسم موجود می باشد.

این کلیسا به خارابا کلیسا هم به علت مخروبه بودن سازه معروف می باشد. این کلیسا حاوی نمازخانه مهم،  برج ناقوس و اجاق دانیال می باشد.

تعجب آور است بفهمید که در وقت باز سازی،  باقی مانده استخوان حواریون و قدیسان های مسیح در بین دو طاق کلیسا به دست آمده است که اسقف اعظم و خلیفه ارامنه تهران و شمال ایران این باقی مانده ها  را به جسد یحیی بن زکریا مرتبط کرده اند.

کلیسای مریم مقدس زور زور

کلیسای مریم مقدس زور زور در شمال غرب قره کلیسا  جای گرفته است. این کلیسا در روستای بارون در استان آذربایجان غربی جای گرفته می باشد.

تاریخ مطمئن برای کلیسای زور زور تعیین شده نمی باشد، ولی تاریخ سازه  آن را به سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۴۲ میلادی مرتبط نموده اند.

بیان می گردد که این کلیسا به ازای  مدرسه تعلیم های دینی، فرهنگی و ادبی به وسیله اسقف بزرگ قره کلیسا ساخته شده می باشد. طراحی این کلیسا خیلی آسان می باشد  و تصویری  مشابه به صلیب را دارا می باشد.

 کلیسای وانک

کلیسای وانک یا کلیسای نجات دهنده مقدس در هنگام شاه عباس دوم در اصفهان ساخته شده می باشد. این کلیسا به وسیله مهاجر های ارمنی که شاه عباس با خود به جلفای اصفهان روانه کرد، در سال ۱۶۵۵ میلادی تاسیس گشت.

سخن پایانی

دین مسیحی  با شرک رابطه ای را دارا نمی باشد و مسیحی ها هر وقت  می بینند که منبع های دینی گذشته ایشان مثل:

تورات و انجیل ، در مورد  خدا چیزی بیان شده  که سزاوار ذات مقدس او نمی باشد، آن مورد ها را  مورد بحث قرار می دهند و از نمتی نوشته ی  آن دست  می کشند.

بایستی دقت داشته باشیم که وقت صحبت کردن از خدا و دنیا معنی،  با کم بودن جدی کلمه ها روبرو می باشیم  و از این جهت، نمی شود  به آن کتاب ها واکنش نشان داد.

اما از جهتی دیگر، زیرا  آن کتاب ها درست شده دست انسان می باشد،  ما مسلمان ها به منظور مورد بحث قرار دادن آن نوشته ها  کاری نداریم. ولی هر مسلمانی بایستی مسیر  منصف بودن  را  طی نمایند.

به خصوص  اینکه قرآن مجید دستور  صادر می کند در صحبت نمودن با اهل کتاب از عالی ترین راه الگو بگیریم.