ساعت نجومی پراگ (جمهوری چک) را بیشتر بشناسید.

ساعت نجومی پراگ یک ساعت نجومی قرون وسطایی است که به تالار شهر قدیمی در پراگ، پایتخت جمهوری چک متصل شده است. این ساعت برای اولین بار در سال ۱۴۱۰ نصب شد و پس از گذشت مدتی به سومین ساعت نجومی در جهان و قدیمی ترین ساعت که هنوز هم به فعالیت خود ادامه می‌دهد، تبدیل شد.

مکانیزم ساعت دارای سه قسمت اصلی می‌باشد. شماره گیری نجومی، نمایانگر موقعیت خورشید و ماه در آسمان و نمایش جزئیات مختلف نجومی این سه قسمت می‌باشند. مجسمه های مقدسین مختلف کاتولیک که در دو طرف ساعت ایستاده اند زیبایی خیره کننده‌ای به این ساعت بخشیده‌اند .

تاریخچه ساعت نجومی پراگ

قدیمی ترین قسمت ساعت پراگ یعنی ساعت مکانیکی و صفحه نجومی آن به سال ۱۴۱۰ برمی گردد. این ساعت در سال ۱۴۱۰ توسط ساعت ساز میکولاج از کاداج و استاد ریاضیات و نجوم دانشگاه چارلز تاسیس شده است.
اولین نسخه این ساعت در تاریخ ۹ اکتبر این سال راه اندازی گشته است. در سال ۱۴۹۰صفحه تقویم به این ساعت اضافه شد و نمای ساعت با مجسمه های گوتیک تزیین گردید.
در زمان‌های قدیم برای زمان‌های متمادی اعتقاد بر این بود که ساعت پراگ در سال ۱۴۹۰ توسط استاد ساعت هانوش ساخته شده است. این اعتقاد اکنون به عنوان یک اشتباه تاریخی شناخته شده است.
این گونه به نظر می‌رسد که در نظر گرفتن هانوش به عنوان سازنده ساعت نجومی پراگ با بازسازی تالار شهر قدیمی در سال‌های۱۴۷۳ تا ۱۴۷۰ ارتباط دارد.
ساعت در طول عمر خود بارها و بارها تعمیر گشته تا بتواند جاودانه بماند.
در پی این تعمیرات چهره ساعت نیز کم کم تغییر یافت. در پی این تعمیرات مجسمه های چوبی و چهره های رسولان اضافه شدند. در طی تعمیرات اساسی بعدی در سال‌های بعدی شکل طلایی خروس کلاغی اضافه شد.
این ساعت در هنگام قیام پراگ متحمل خسارات زیادی شد. زمانی که نازی ها در یک تلاش ناموفق برای تخریب یکی از مراکز قیام، از چند خودروی زرهی در ضلع جنوب غربی میدان شهر قدیم شلیک کردند، سالن و ساختمان‌های مجاور به همراه مجسمه های چوبی روی ساعت و صفحه شماره گیری تقویم ساخته شده توسط یوزف مونس سوختند.
پس از تلاش قابل توجه متخصصان مربوطه قطعات آسیب دیده تعمیر گشتند. رسولان چوبی توسط Vojtěch Sucharda مرمت شدند و ساعت نجومی پراگ در سال ۱۹۴۸ شروع به فعالیت کرد
این ساعت زیبا و قدیمی در پاییز ۲۰۰۵ هنگامی که مجسمه ها و حلقه تقویم ترمیم شد، بازسازی گشت.
آخرین بازسازی ساعت نجومی از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۱۸ و به دنبال بازسازی برج قدیمی شهر انجام شد. در طی بازسازی، مکانیزم ساعت الکتریکی که از سال ۱۹۸۴ در حال کار بود، با مکانیزم اصلی مربوط به دهه ۱۸۶۰ جایگزین شد.

جشن ۶۰۰ سالگی ساعت نجومی پراگ

در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۰، ۶۰۰ سالگی ساعت نجومی پراگ با نمایش نور بر روی برج ساعت جشن گرفته شد. در این جشن باشکوه برای تهیه چندین فیلم متحرک به صورت شبانه روزی از دو پروژکتور استفاده شد. این دو فیلم فرایند ساخته شدن، خراب شدن و بازسازی این برج را به همگان نشان می‌داد. جشن رویداده برای بار دگر این برج باشکوه را به همگان معرفی کرد و اطلاعات مفیدی در رابطه با فرایند ساخت و تعمیر این ساعت در اختیار مردم جهان قرار داد.

ششصد و پنجمین سالگرد برج پراگ

این برج ساعت بی نظیر در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۵ در ششصد و پنجمین سالگرد خود، در صفحه اصلی Google به عنوان Google Doodle ظاهر شد. این برج در سال ۲۰۱۸ برای آخرین بار بازسازی گشت تا برای جشن سالگرد صد سالگی چکسلواکی آماده گردد.

صفحه نجومی ساعت پراگ

 صفحه نجومی ساعت نجومی پراگ نوعی اسطرلاب مکانیکی است، این اسطرلاب در نجوم قرون وسطی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
صفحه شماره گیری نجومی دارای پس زمینه ای است که زمین و آسمان ایستاده را نشان می دهد و در اطراف آن چهار جز اصلی متحرک وجود دارد: این چهار جز عبارتند از حلقه زودیاک، یک حلقه چرخشی خارجی، یک نماد نمایندگی خورشید و یک نماد نمایانگر ماه.

پس زمینه ثابت، پس زمینه زمین و نمای محلی آسمان را نشان می دهد. دایره آبی مستقیماً در مرکز زمین را نشان می دهد و آبی فوقانی بخشی از آسمان است که بالای افق قرار دارد. مناطق قرمز و سیاه قسمت‌هایی از آسمان را در زیر افق نشان می دهد. در طول روز، خورشید بر روی قسمت آبی پس زمینه و در شب بر روی قسمت سیاه قرار می گیرد و زیبایی خیره کننده‌ای ایجاد می‌کند.
هنگام طلوع یا غروب، خورشید مکانیکی بر روی قسمت قرمز پس زمینه قرار می گیرد تا تصویر چشم‌ نوازی بیافریند. در قسمت شرقی (چپ) افق شفق قطبی و اورتوس نوشته شده است. در قسمت غربی (راست) موقعیت (غروب آفتاب) و کورپوس کولوم (گرگ و میش) قرار دارد.
اعداد رومی طلایی در لبه بیرونی دایره آبی مقیاس یک روز بیست و چهار ساعته عادی هستند و زمان را به وقت محلی پراگ یا زمان اروپای مرکزی نشان می دهند. خطوط طلایی منحنی که قسمت آبی صفحه را به دوازده قسمت تقسیم می کند، علامت گذاری برای ساعت های نابرابر می‌باشند.

مجسمه های اطراف ساعت نجومی براگ

چشمگیر ترین بخش ساعت نجومی پراگ ، مجموعه ای از مجسمه های به ظاهر ثابت است که با نام های ” چهار شر ” یا چهار ” رذایل ” در کنار ساعت و چهار فضیلت در سمت دیگر قرار گرفته اند . این مجسمه ها هرکدام نمادی از رذایل و فضایل اخلاقی بوده که ماهرانه نمایشی را در همین خصوص به تصویر می کشند .

خروس طلایی که نماد برج ساعت است ، در سال 1865 به این برج ساعت نجومی اضافه شده است . در واقع بیش از 450 سال بعد از ساخت این ساعت ، این خروس طلایی نیز به آن اضافه شد .

تعمیر ساعت نجومی

در طول جنگ جهانی دوم ، طی قیام پراگ علیه نیروهای اشغال گر نازی ، ساعت نجومی پراگ به شدن آسیب دید . پس از تلاش های چشمگیر ، توسط ” ووتیچ سوساردا ” و ” اورلوج ” این ساعت در سال 1948 مجددا تعمیر شد و آغاز به حرکت کرد .

نمایش ساعت نجومی پراگ

در راس هر ساعت از این ساعت ، گویی ساعت جان می گیرد و مجسمه های اطراف آن ، به زیبایی تمام ، حرکت می کنند و نمایش زیبایی را اجرا می کنند . از آن جایی که پراگی ها بر این باورند که اگر این ساعت از کار بیوفتد ، روزای سختی را سپری خواهند کرد ، این ساعت مدام مورد تعمیر و مرمت و توجه قرار گرفته است .

ساعت نجومی پراگ صورت فلکی و موقعیت ماه و خورشید را به سادگی بیان می کند ، در زیر ستاره اصلی اسعت ، شماره گیری تقویم با مدالیون مختلف ، رنگی شده است تا هر یک از ماه های تقویم را به نمایش بگذارد .

حلقه زودیاک

شماره گیری نجومی در داخل دایره بزرگ سیاه و سفید دایره متحرک دیگری نهفته است که با علائم زودیاک مشخص شده و محل خورشید را روی دایره البروج نشان می دهد.
جابه‌جایی دایره زودیاک در نتیجه استفاده از یک طرح کلیشه ای از صفحه دایره البروج با استفاده از قطب شمال به عنوان پایه طرح ریزی است. این فرآیند معمولاً در ساعتهای نجومی آن دوره دیده می شود. ستاره طلایی کوچک موقعیت اعتدال بهاری را نشان می دهد و زمان واقعی را می توان در مقیاس با اعداد طلایی رومی خواند. زودیاک روی دنده ۳۶۶ دندانه ای داخل دستگاه قرار دارد. این دنده توسط ۲۴ دنده به چرخ دنده خورشید و دنده ماه متصل می شود.

مقیاس زمانی چک قدیم

برج ساعت در یک شب کریسمس در لبه خارجی ساعت راه اندازی شده است. اعداد طلایی در این ساعت بر روی زمینه سیاه تنظیم شده اند. این اعداد به وقت چك قدیم (یا ساعات ایتالیایی) نشان داده می‌شوند كه ۲۴ زمان غروب آفتاب را نشان می دهد. این حلقه همزمان با زمان غروب خورشید در طول سال به عقب و جلو حرکت می کند.

آفتاب

خورشید طلایی به دور دایره زودیاک حرکت می کند و موقعیت خود را روی دایره البروج نشان می دهد.
با استفاده از خورشید به سه روش زمان در ساعت نجومی پراگ نشان داده می‌شود.
در روش اول موقعیت دست طلایی خورشید بر روی اعداد رومی در پس زمینه نشانگر زمان در زمان محلی پراگ است.
در روش دوم موقعیت خورشید بر روی خطوط طلایی منحنی نشانگر زمان در ساعتهای نابرابر است.
در روش سوم موقعیت دست طلایی بر روی حلقه بیرونی بیانگر ساعات سپری شده پس از غروب آفتاب به وقت قدیمی چک است.
توجه داشته باشید که فاصله خورشید از مرکز شماره گیری زمان طلوع و غروب خورشید را نشان می دهد. خورشید و دست آن روی دنده ۳۵۶ دندانه ای داخل دستگاه قرار دارد.

ماه

حرکت ماه روی دایره ساعت نجومی پراگ مشابه حرکت خورشید می‌باشد با این تفاوت که سرعت بسیار بیشتری دارد.
بازوی ماه روی دنده ۳۷۹ دندانه ای داخل دستگاه ساعت قرار دارد. کره نیمه نقره ای و نیمه سیاه ماه نیز مرحله قمر را نشان می دهد. ماه دارای یک دنده ۵۷ دندانه در داخل کره خود است و به آرامی توسط یک نخ پیچ متصل به یک وزنه چرخانده می شود و دو دندان در روز پیشرفت می کند. این حرکت که فقط از طریق نیروی جاذبه تأمین می شود، ساعت پراگ را در بین ساعت های نجومی که فازهای ماه را نشان می دهند، در جهان بی نظیر می کند. این مکانیسم احتمالاً در اواسط قرن هفدهم توسط سازنده ای ناشناخته ایجاد شده است. بر خلاف دستگاه اصلی، ساخت آن در گزارشی از سال ۱۵۷۰ شرح داده شد، این مکانیسم انحراف بسیار کمتری از مرحله واقعی ماه در حدود یک روز در پنج سال ایجاد می کند.

 تقویم ساعت پراگ

ساعت نجومی پراگ دارای یک تقویم نیز می‌باشد.
صفحه تقویم اولیه زیر ساعت در سال ۱۸۸۰ با یک نسخه جایگزین شد. نسخه اصلی ساخته شده توسط یوزف مونس در موزه شهر پراگ نگهداری می شود. در لبه دایره تقویم کلیسایی با تعطیلات ثابت و نام ۳۶۵ مقدس وجود دارد. هیئت تمثیل های ماه ها را به نمایش می گذارد. تصاویر کوچکتر نشان دهنده علائم زودیاک می‌باشد. در کنار تقویم یک فرشته مایکل که در بالای صفحه شماره گیری قرار دارد، یک منجم و یک وقایع نگار ایستاده است.

معماری ساخت ساعت نجومی پراگ

ساعت نجومی پراگ از معماری خاص و بی نظیری بهره برده و حاصل یک طراحی حرفه‌ای و بسیار زیرکانه می‌باشد که می‌توان به عنوان یک سرمشق برای تمامی متخصصان حوزه عمران در نظر گرفته شود. این ساعت با طراحی ویژه توانسته است زیبایی بسیار زیادی را کسب کرده و به عنوان یک سازه بسیار حرفه‌ای در جهان شناخته شده است. به نظر بتوان با بهره گیری از این طرح و معماری به ساخت برج و ویلا در جاجرود با استفاده از نکات خاص و ریز استفاده شده در ساعت پراگ اقدام کرد و آثار بسیار خلاقانه ای را آفرید.