معماری های شگفت انگیز در غرب از چه تاریخی شروع شد؟

مقدمه

از دیر باز معماری یک هنر خلاقانه و  مفید محسوب می شده که نشان دهنده فرهنگ هر جامعه ای بوده است. معماری جزء علوم قدیمی و دارای قدمتی طولانی است؛ از زمان پیدایش بشر آغاز و تا الان نیز همچنان پا برجا است. در این مدت تغییرات زیادی کرده و همین امر هم باعث تغییر تعریف آن نیز شده است. در حال حاضر دو تعریف برای آن وجود دارد، یکی اینکه یک عمل ماهرانه که براساس حرفه و تکنولوژی ساخت و علم تجربی به وجود می آید، و دیگری حاصل نظم محیط یا همان هنر معمار است و به بناهایی گفته می شود که قبل از بنا کردن آنها این روند اجرا شده است.

تاریخچه معماری

پیشینه معماری به دورانی مربوط است که انسان برای حیات به دنبال ساخت پناهگاه برای خود بود. این هنر از دوران قبل از تاریخ مهم ترین خواسته آدمی را مانند بنای پناهگاه و مسکن محقق کرده است. معماری به خاطر توانایی ایجاد نقشه هایی در اندازه ی وسیع  و با عظمت، موفق شده تا وسیله ای جهت تظاهر و خودنمایی در اختیار اشخاص و جامعه قرار گیرد.  معماری همواره با سعی و کوشش همگانی انجام می گیرد، در حقیقت یک کار دارای هدف و آفریننده شماری از اشخاص است، که داخل یک مجموعه تاریخی ویژه فعالیت دارند.

برای همین معماری به هیچ عنوان خاص تاریخ نیست. لیکن یک فاکتور اساسی  است که تاریخ، اجتماع و آدمی را متاثر کرده است. اساس معماری غرب، انسان و نیازهای او جهت داشتن یک حیات مناسب و ایمن می باشد، چیزی که در این اینجا مهم جلوه می کند بشر می باشد. بنابراین باید وضعیت را با  مبنا قرار دادن آدمی ساماندهی کرد؛ از این منظر معماری با توجه به خواسته هایی که یک شخص در این جهان دارد و جهت نمو و پیشرفت او ایجاد می شود. نوع معماری را با توجه به روش ها، اشکال، ناحیه، دوران و دیگر موارد موثر طبقه بندی میشود. اصولا سبک معماری از بررسی فرایند تکمیل تاریخ آن سرچشمه می گیرد و با آن به وجود می آید. طبقه بندی معماری بدین شرح می باشد:  بر مبنای مکان شامل معماری ایرانی، معماری هندی و…، زمان  مثل معماری پیش از اسلام و کلاسیک،  نگرش فکری همچون  معماری مدرن و معماری پست مدرن و ترکیبی مانند معماری جهان اسلام و پیش از اسلام.

در هر صورت می توان گفت معماری در هر دوره ای با تصوری از دنیای جدید و خواست آدمی جهت پیشرفت و مشخص کردن  ماهیت در آن، شروع شده و ادامه دار است. معماری دائم و در هر لحظه پا به پا تمدن، بر اساس خواسته ها و نوع عقایدی که درباره زمان گفته می شود و هیچ کدام بر یکدیگر تقدم نداشته و در کشمکش نیستند پیشرفت کرده است و هدف آن ایجاد فضاهایی است که زندگی در آن ها به خوبی و راحت جریان داشته باشد.

معماری غرب

معماری به معنای روند و بعلاوه نتیجه نقشه کشی، ترسیم و بنا نهادن ساختمان ها و سایر بناها است. هنر معماری که در قالب سازه ها پدیدار می شود اصولا به اسم نشانه های فرهنگی و فعالیت های هنری شناسایی می گردد، و همچنین تاریخ باستانی نیز به وسیله آثار به جا مانده معماری و نتایج آن ها شناسانده می شوند. معماری غرب دارای سبک های متفاوتی است که شناخت این نوع سبک ها و خصوصیات خاص آن ها به افراد و گردشگران این اجازه را می دهد تا زمان بازدید از این بناها بتوانند آن ها را تجزیه و تحلیل کنند. برخی از سبک های معماری غرب به شرح زیر می باشند:

۱-معماری رنسانس: این سبک معماری بین قرن های ۱۴تا ۱۷ رواج داشته است به گونه ای که در نواحی مختلفی قابل مشاهده است. در این معماری، ساختار معینی از سبک معماری یونان و رم نیز وجود دارد. معماری رنسانس در فلورانس ظهور کرد و به سرعت به دیگر شهرهای ایتالیا رسید. مزایای آن قرینگی، هماهنگی، قاعده ، اشکال و… می باشد، که نشان دهنده هنر تاریخی است. ترتیب خاص در ستون ها و اسکلت ها در مجاورت شبکه دشوار انشعابی که در بخش های مختلف سازه موجود است، نظر انسان را به خود جلب می کند.

۲- معماری باروک: این سبک در پایان قرن۱۶ شهرت یافت و از برترین ویژگی های آن، این است که شکلی مشابه تئاتر دارد، این نوع معماری با خودنمایی عظمت همراه است که به احساس توجه خاصی دارد و نشان دهنده توانایی و سرمایه کلیسای کاتولیک است و در  مکان های مذهبی بیشتر دیده می شود، از جمله خصوصیات این نوع معماری به کارگیری رنگ ها و تزئینات، روشنایی، سایه، استفاده از مجسمه، سازه های گچی، راهروهای کم عرض و… می باشد.

۳- معماری گوتیک: در اوایل و اواخر قرون وسطی شکل گرفت؛ از خصوصیات آشکار این معماری استوانه های خمیده، طاق های نوک تیز و… می باشد؛ این نوع معماری در خیلی از کلیساها و عبادتگاه ها، کاخ ها، و قلعه های غرب دیده می شود.

۴- معماری رومانیک: متعلق به عصر قرون وسطی است و اکثرا با طاقچه هایی نیم دایره شناسایی می شود از آن جایی که زمان معلومی برای آن وجود ندارد ولی به احتمال زیاد از قرن پیش تا۱۱ پدیدار گشته است؛ در قرن ۱۲به سبک گوتیک تغییر یافت که به علت طاق های نوک تیزش مشهور است؛ در معماری رومانسک تلفیقی از خصوصیات سبک روم باستان و بیزانس مشاهده می شود. برج های مرتفع، دیوارهای با ضخامت، طاق های دایره ای، ستون های وسیع از دیگر خصوصیات این سبک است.

۵- معماری بیزانس: انعکاس یافته از عنصر معماری یونان و روم است، در آن از دشواری های اشکال به فراوانی بهره گرفته شده و سنگ جایگزین آجر و گچبری شده است همچنین از موزاییک به عنوان حکاکی استفاده می کنند. قبه ها یا همان گنبد های درهم بر فراز استوانه های وسیع قرار دارند و پنجره های بی شماری باعث روشنایی مکان می شود.

۶- معماری روم: این نوع معماری نشر دهنده میراث معماری یونانیان است. رومیان نسبت به دیگر معماری ها بیشتر بر بعد دنیوی و بهره برداری توجه دارند. معماری آن ها پیرو روش زندگی رومیان بوده و آن ها در همان  اولین روزهای اوج خود به معماری با عظمت ، نهادهای اجتماعی و دیوانی دسترسی پیدا کردند.

۷- معماری روکوکو: خاستگاه آن پاریس است و در آخر قرن۱۸ به صورت یک نهضت هنری، بخش های گوناگون هنر مثل معماری، نقاشی، مجسمه سازی، موسیقی و سایر هنرها را تحت شعاع قرار داده است، این سبک جهت مقابله با قرینگی، نظم سخت گیرانه و قوانین دشوار سبک هایی چون باروک به وجود آمده است، این نوع معماری در کاخ ورسای قابل مشاهده است، معماری روکوکو بیشتر بر لذت های دنیوی استوار است.

۸- معماری کلاسیک: اثر ماندگار دوران باشکوه یونان و روم است که هسته اولیه پیدایش سبک های بعد از آن می باشد. سازگاری از عناصر اصلی سبک معماری کلاسیک است. گونه های مختلف استوانه سازی پا به عرصه بناها گذاشت که با اهمیت ترین آن دوریک و یونیک که از هماهنگی بدن انسان برگرفته شده می باشند. معبدهای سنگی، سالن های تئاتر، مکان های عمومی، فضاهای مخصوص اجرای مراسمات از برترین آثار این دوره است.

۹- معماری نئو کلاسیک: در ابتدای قرن ۱۸ پدیدار شد و برگرفته از معماری کلاسیک باستان می باشد. مخالف زیاده روی در تزئینات و نا متقارن بودن است؛ برای همین در راستای سبک باروک قرار می گیرد و همواره در خیلی از سازه ها به کار می رود.

۱۰- معماری نئو گوتیک: به آن سبک گوتیک ویکتورین می گویند و در قرن ۱۹ رواج یافته و خصوصیات سبک گوتیک را دوباره به تصویر کشیده که دارای فرم های دکوراتیو، پنجره های عریض، تاج تزئینی بالای برج و…می باشد.

۱۱- معماری آرت نوو یا هنر نو: یک نوع سبک جهانی و حرفه ای پرکاربرد به شمار می رود؛ این سبک یک عکس العمل به هنر دانشگاهی در غرب نوزدهم است، که از شکل های طبیعی مخصوصا گیاهان و خط های منحنی ایجاد شده است. در ساختمان هایی که بنا شده خصوصیات این نوع سبک در فرش ها، دکوراسیون داخلی، مبلمان و… در آن دیده می شود.

۱۲- معماری آرد کو: این نوع سبک هم در معماری و هم در حرفه های دیگر مثل تصویری و تزئینات به کار می رود؛ همچنین بر ترسیم مبلمان، زیورآلات، قطارها، ساخت و سازها و… اثرگذار است. روش های مختلف دیگری چون کوبیسم در پیدایش این سبک نقش داشته اند.

۱۳- معماری کارولنژی: این سبک خاص شمال اروپا است که به پیشارومانسکی معروف است، در پایان قرن ۸ و ابتدای قرن۹ ایجاد شده است؛ در آن روزگاران بزرگان کارولنژیان رهبری غرب را در دست داشتند. علاقه به الگوبرداری از هنر رومی در این معماری به وضوح مشخص است و خصوصیاتی از مسیحیت و سبک بیزانس نیز در آن مشهود است.

سخن پایانی

معماری با روش های گوناگون و متفاوت ، هنری است که امروزه با زندگی بشر عجین شده است، در واقع معماری نمادی از تاریخ است که بیان کننده  حالات افرادی است که در آن زندگی می کنند؛ در حال حاضر معماری دنیا در راه هنرمندانه خود قدم می گذارد و به دنبال آینده ای خوب و روشن می باشد. به طور کلی عناصر گوناگونی چون تفکر گرایی، گسترش علوم، رشد فناوری و… سبب تکامل و پیشرفت سبک  معماری در عصر جدید شده است.