نورمن فاستر، آثاری با نوآوری عمیق در معماری

نورمن رابرت فاستر، معمار معروف انگلیسی متولد 1935 است. او ریاست شرکت نورمن فاستر و شرکا را بر عهده دارد که یکی از معروف‌ترین شرکت‌های معماری است. موسسه نورمن فاستر، یکی از پشتیبانان تحقیقات بین رشته‌ای است و از مسائل مربوط به این حوزه در معماری، شهرسازی و طراحی پشتیبانی می‌کند. فعالیت این موسسه که در مادرید واقع شده، در سطح بین‌المللی است.

نورمن فاستر را می‌توان یکی از معماران بسیار فعال بریتانیایی دانست که در سال 1999 جایزه Pritzker معماری که معادل با نوبل در عرصه معماری است را از آن خود کرد. از طرفی، جایزه The prince of Asturias نیز در سال 2009 به او تعلق گرفت و در سال 1994، مدال طلای AIA از آن او شد.

در سال 1963، در انگلستان گروهی به نام “گروه 4” تشکیل داد که اعضای او به غیر از فاستر عبارت بودند از: ریچارد راجرز، سو یرامول و جورجی و وندی چسمن.

این گروه به دلیل حضور جرجی چسمن که توانسته بود آزمون RIBA را با موفقیت بگذراند، توانست فعالیت حرفه‌ای مستقلی داشته‌باشد. گروه 4، در ساخت و ساز و معماری از فناوری‌های نوین بهره برد و توانست در مدت زمان کوتاهی به شهرتی درخور دست یابد.

پس از انحلال این تیم، در سال 1967، فاستر و وندی شرکت فاستر را تاسیس کردند. بعدها در سال 1999 این شرکت به نورمن فاستر و شرکا بدل شد. موضوع دیگری که در خلال فعالیت حرفه‌ای فاستر اتفاق افتاد، همکاری او با معمار آمریکایی یاکمینیستر قولر بود که از 1968 تا 1983( زمان درگذشت قولر) ادامه داشت. این دو نفر در طراحی‌های بسیاری کنار هم بودند. از جمله پروژه تئاتر سموئل یکت.

در بررسی آثار معماری فاستر روندی را مشاهده می‌کنیم که از ایده‌های تحت تاثیر فناوری به ایده‌های نوگرای عمیق می‌رسد. در طرح‌های ابتدایی فاستر، شاهد ایده‌های پر مایه پیشرفته هستیم و در طرح‌های آخر او، نوگرایی موج می‌زند.

پل میلو در جنوب فرانسه، بلند مرتبه‌ترین پل جهان است که در سال 2004 توسط نورمن فاستر طراحی شد. شهردار این بخش درمورد این پل گفت: معمار این اثر، مدلی هنری به ما بخشید.

در ادامه با برخی از آثار معماری نورمن فاستر بیشتر آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.

معماری مرکز مالی Bund

این مجموعه که در مرکز شانگهای قرار دارد، در سال 2017 توسط نورمن فاستر طراحی شد و بخشی از مرکز مالی باند است. این پروژه در واقع یک کار مشارکتی از شرکت نورمن فاستر و هیترویک است.

این فضا در برگیرنده سالن‌های برگزاری همایش، نمایشگاه، سالن اجتماعات و محل‌هایی برای برگزاری نمایش است. طراحان ایده خود را از سکوهای باز نمایش در تئاتر سنتی چین گرفته‌اند. شاید بتوان جالب‌ترین بخش مجموعه را پوشش متحرک آن دانست.

معماری شهر مصدر

شهر مصدر، پروژه‌ای 240 هکتاری است که در برگیرنده بخش اصلی طرح پیشنهادی این شهر است. این طرح، توسط فرماندار ابوظبی پیشنهاد شده و هدف از آن، توسعه استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر و فناوری پاک است تا بتواند پیشبردی در زندگی بدون نفت و سوخت فسیلی باشد.

در واقع می‌توان گفت که ایده‌های به کار رفته در معماری و ساخت و ساز این پروژه، تا حد زیادی در راستای اهداف معماری پایدار است.

طرح Amaravati

این طرح که مربوط به آندرا پرادش هند است برای پایتخت جدید اداری این منطقه تعریف شده است. این طرح در راستای تعریف مرزهای جدید برای ایالت آندرا پرادش و تلانگانا ایجاد شد. طرح اصلی، یک مجتمع دولتی است که کانون مرکزی شهر محسوب می‌شود. در این پروژه، دو ساختمان کلیدی وجود دارد: ساختمان مجلس و مجتمع دیوان عالی. علاوه بر آن، چندین دبیرخانه نیز می‌بینیم.

معماری خانه Jameson

یکی از آثار نورمن فاستر، برج 35 طبقه جیمسون در ونکوور است که اولین ساختمان مسکونی در این دسته است که در آمریکای شمالی ساخته شده. در این طراحی، هدف اصلی معماری، ادغام منظر شهری با فضاهای اداری تجاری در سطوح پایین‌تر ساختمان است تا نوعی زندگی به این محدوده ببخشد.

واحدهای بالاتر این برج، از منظر شهری لذت می‌برند و این ساختمان، یکی از المان‌های شهری ونکوور است.

معماری مرکز تفریحی خان شاتر در قزاقستان

پایتخت جدید قزاقستان( آستانا)، در بخش شرقی این کشور با آب و هوایی تقریبا نامساعد واقع است. دمای این شهر در زمستان‌ها به 35- و در تابستان به 35+ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. در راستای همین آب و هوا، مرکز تفریحی خان شاتر به سرپرستی تیم نورمن فاستر، طراحی شده‌است تا آب و هوایی کنترل شده را در مجموعه‌ای مسقف در اختیار شهروندان قرار دهد. در واقع، در این اثر معماری، شاهد طیفی از آثار فرهنگی، شهری و اجتماعی هستیم که افراد را فارغ از شرایط جوی، گرد هم می‌آورد و اقلیمی دیگر در دل این اقلیم سخت پدید آورده است. در ساخت و ساز این اثر، از سازه چادری استفاده شده، که تاریخ قزاقستان را به نمایش گذاشته‌است. خان شاتر به معنای چادر خان است و در واقع، چادر، ساختمان سنتی قزاقستان محسوب می‌شود.

نورمن فاستر و معماری بیونیک

یکی از مهم‌ترین وجوه تمایز نورمن فاستر با برخی از معماران این است که این معمار صاحب سبک، از همان ابتدای راه، به عوامل زیست محیطی توجهی ویژه داشت و در تمامی پروژه‌های او، حفظ حرمت این عوامل کاملا مشهود است. نورمن فاستر، همواره از بالاترین فناوری ساخت در معماری بهره برده‌است با اینحال این موضوع خدشه‌ای به این باور او وارد نکرده‌است و تقریبا در تمامی پروژه‌هایش تعامل میان ساختمان و طبیعت اطراف مشهود است.

اگر بخواهیم به یکی از پروژه‌های موفق بوم‌شناسی فاستر اشاره کنیم، باید از گلخانه باغ ملی گیاه‌شناسی ولز یاد کنیم که پروژه‌ای بسیار موفق در این زمینه است و در بین سال‌های 1995 تا 2000 ساخته شده‌است.

طرح این گلخانه، یک الگوی جدید در زمینه معماری پایدار است و نوعی باز تعریف از گلخانه در قرن بیست و یکم محسوب می‌شود.

گلخانه در مرکز یک پارک به مساحت 230 هکتار و بر روی یک تپه ساخته شده‌است و سقف شیشه‌ای آن باعث می‌شود که مخاطبان از دور، تپه‌ای شیشه‌ای ببینند. این گلخانه را می‌توان یکی از مهم‌ترین آثار معماری در این زمینه به شمار آورد که از بزرگ‌ترین گلخانه‌های جهان نیز هست.

تنظیم شرایط محیطی توسط سیستم رایانه‌ای انجام می‌شود که با باز و بسته شدن دریچه‌های شیشه‌ای سقف به صورت اتوماتیک، دمای هوا، رطوبت هوا و میزان حرکت آن در داخل گلخانه، کنترل می‌شود. سوخت‌های زیست‌توده‌ای، منبع گرمای این گلخانه هستند که از طریق موتورخانه عمل می‌کنند.

یکی از ایده‌های جذاب در این ساختمان، جمع‌آوری آب باران از پشت‌بام گلخانه است. این آب در مخزن‌هایی ذخیره شده و در فرآیند آبیاری محوطه به کار می‌رود. از این آب در سرویس‌های بهداشتی نیز استفاده می‌شود.

تالار بزرگ شهر لندن، اثری دیگر از نورمن فاستر در راستای این نوع معماری است. فرم این ساختمان به صورتی است که مقدار جذب و اتلاف گرما، از طریق پوسته ساختمان است. این اثر معماری در سطح خارجی خود که از کره گرفته شده‌است، 25 درصد کمتر از همین سطح با یک مکعب است و این موضوع باعث ذخیره بیشتر انرژی با استفاده از این فرم شده‌است.

از طرفی، پنجره‌ها در فضاهای داخلی، علاوه بر تامین روشنایی در تهویه نیز نقش دارند. این موارد دست در دست هم داده‌اند تا در تالار شهر لندن، مصرف انرژی، یک چهارم میزان مصرف ساختمان‌های مشابه باشد. در واقع نورمن فاستر در این اثر معماری، از فرم در راستای معماری پایدار بهره برده‌است.

ساختمان بعدی، دفتر مرکزی سوئیس ری در لندن است که پروژه‌ای دیگر در راستای اهداف معماری بیونیک می‌باشد. در اینجا با یک برج 41 طبقه مواجه هستیم که 76400 متر مربع، زیربنا دارد و دفتر شرکت بیمه سوئیس ری در لندن است. این ساختمان، اولین برج اکولوژیکی در لندن است .

این برج از نیم‌رخ، به شکل یک سیگار برگ است و استوانه‌ای است که از پایین تا نیمه خود رفته رفته ضخیم‌تر شده و از قسمت میانی به بالا، باز ضخامتش کاهش می‌یابد. در نوک برج، شاهد حداقل ضخامت هستیم.

این اثر معماری، هم‌خوانی بیشتری با آیین‌نامه‌های سایه‌اندازی به نسبت سایر ساختمان‌های مشابه دارد. از طرفی، انحنای سطح آن، نه تنها باعث جذب حداکثری تابش خورشید می‌شود، بلکه انعکاس نور خورشید به ساختمان‌های دیگر را کاهش می‌دهد. پس در اینجا نیز با استفاده از یک معماری ویژه از انرژی خورشیدی در جهت تامین روشنایی و گرما بهره برده‌ایم.

علاوه بر این در معماری این ساختمان از باغچه‌هایی در طبقات استفاده شده‌است که خود باعث تنظیم شرایط محیطی می‌شود. این باغچه‌ها در پلان به صورتی قرار گرفته‌اند که در نما خطی مارپیچ ایجاد می‌کنند.

در واقع گیاهان به کار گرفته شده در این ساختمان، نه تنها محیطی مطبوع برای ساکنین ایجاد کرده‌اند، بلکه در زمینه تهویه نیز فعال هستند.

بهره‌گیری از معماری بیونیک در ویلاهای شمال

در این نوشتار از وبسایت دکتر بخشی، با نورمن فاستر و آثار بیونیک او آشنا شدیم. شما می‌توانید از این دیدگاه در ساخت و ساز ویلا در شمال بهره ببرید تا ضمن حفظ بستر طبیعی شمال کشور، در زمینه پاسداری از انرژی نیز گامی برداشته باشید.

در این راستا، راهکارهای گسترده‌ای در زمینه معماری پایدار ویلا در شمال و یا برج ساحلی وجود دارد که با کمک گرفتن از معماران برجسته در این حیطه، می‌توانید این موضوع را بررسی کرده و تحقق ببخشید تا اثرات عالی آن را ببینید.