گذری بر معماری پست مدرن و مهم ترین آثار این سبک

معماری پست مدرن، یکی از سبک‌های جالب توجه در معماری است که طرفداران منحصر به خود را دارد و توانسته است آثاری بسیار جالب توجه در حیطه خود بر جای بگذارد. پست مدرن در ادامه سبک مدرن است و بسیاری آن را هم‌خوان با روح زمانه ما می‌دانند. سبک پست مدرن در معماری نیز همانند هر شیوه دیگری، ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد و در پاسخ به یک نیاز در هنر و معماری به وجود آمده‌است.

در این مطلب از وبلاگ دکتر بخشی قصد داریم بیشتر به این موضوع بپردازیم و با معرفی سبک پست مدرن در معماری، با مهم‌ترین آثار آن نیز آشنا شویم. پس با ما و داستان پست مدرنیسم همراه شوید.

پست مدرن به چه معناست؟

پست مدرن، واژه‌ای است که سر منشا آن فلسفه است و مثل بسیاری از واژگان دیگر که هویت خود را از مبانی فلسفی گرفته‌اند، عمل می‌کند. در دوران مدرن، فلاسفه‌ای مثل نیچه و دکارت به آثار هنری و روند تفکر هنرمندان حاکم بودند. در واقع در اوایل دوران مدرن، این فلاسفه، راهبر جامعه از گذر به تفکر سنتی به مدرن بودند که تاثیر شگرفی در هنر و معماری دوران خود داشتند. ولی پست مدرن تحت تاثیر اندیشه فلاسفه متاخر است، یعنی: دریدا، هایدگر، فوکو و لیوتار که با بنیان‌های اندیشه خود، پست مدرن را بنا کردند.

صحبت از فلسفه پست مدرن، بسیار گسترده است و در این نوشتار نمی‌گنجد با اینحال، می‌توان گفت که با نفوذ این تفکر به هنر و معماری، شاهد ظهور سبکی جدید به نام پست مدرن در این عرصه هستیم. علاوه بر این، در سایر هنرها مثل تئاتر، سینما و نقاشی نیز رسوخ کرد و توانست شاهکارهایی بر جای بگذارد.

پست مدرنسیم ویژگی‌هایی کلی دارد که در ادامه به اختصار بیان می‌کنیم:

* نقد مدرنیسم

* نقد منطق ارسطویی

* بازگشت به سنت‌های گذشته

* نقد رسانه‌ها

* رد کردن تاریخ و نقد اساسی آن!

* نقد تکنولوژی و دوری از آن

* ارزش بخشیدن به انسانیت و اخلاقیت

تاریخچه معماری پست مدرن

دهه 1970، دهه درخشش فلسفه پست مدرن است با اینحال نفوذ این تفکر به هنر و معماری، حدودا یک دهه به طول انجامید و آغاز معماری پست مدرن را می‌توان از دهه 1980 میلادی دانست. سردمداران این جریان آلدو روسی، مایکل گریوز و چارلز مور هستند. با اینحال، لویی کان کسی است که اولین بار این کلمه را به نوعی از معماری اطلاق کرد و از این واژه در عرصه ساخت و ساز استفاده کرد. لویی کان، شاگرد رابرت وینچوری بود. او از جمله طراحانی است که معماری را بیشتر یک هنر می‌دانست تا اینکه آن را صنعت بداند؛ و البته باید بدانید که وینچوری، خالق اولین بنای پست مدرن تاریخ به نام ” ساختمان مادر” است.

می‌دانید که معماران نسل قبل، به زرق و برق‌های صنعتی و فئودالیستی بهای زیادی می‌دادند، با اینحال این نسل از سازندگان، در جست و جوی ساختاری غیر متعارف و خرق عادت در طراحی بودند. آن‌ها به دنبال خلق آثار عجیب غریب در پی خلق آثار بدیع بودند و نگاه صرفا منطقی و علمی به پدیده‌ها را نمی‌پذیرفتند.

در واقع آن‌ها به دنبال تعریفی تازه برای زیبایی بودند.

در ادامه، به تعریف دقیق‌تری از معماری پست مدرن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

ویژگی‌های معماری پست مدرن

سبک پست مدرن، معماری را بیشتر یک هنر می‌داند تا صنعت. در همین راستا، در این سبک، از ساخت و ساز انبوه و سری‌سازی اجتناب می‌شود و اصلا در مبانی تفکر آن‌ها، این موضوع قابل لمس نیست. با اینحال، ساختمان پست مدرن ویژگی‌هایی دارد که آن را از یک ساخت و ساز و معماری غیر پست مدرن متمایز می‌کند. این نشانه‌ها عبارتند از:

معماری پست مدرن در پی این است که ساخت و ساز و طراحی یک ساختمان را در پیوند با ویژگی‌های بومی و محلی قرار دهد.

در معماری پست مدرن، اشکال هندسی با رنگ و نور متضاد ترکیب می‌شوند.

در این نوع طراحی، معمار تلاش می‌کند تا حسی ماورایی نیز به بیننده القا کند. در واقع در ساختمان‌های مدرن، پیشرفت‌های تکنولوژی بیش از هرچیز نمود داشت، ولی در یک ساختمان پست مدرن به دنبال ایجاد حس معنوی در بیننده هستند.

معماری پست مدرن، عامه پسند بودن را اشتباه نمی‌داند. بنیان‌های این مکتب بر پایه فلسفه اصیل استوار است. با اینحال، این روش اساسا به این صورت است که مردم عادی نیز آن را می‌شناسند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند.

آثار پست مدرن نه تنها مبهم نیستند، بلکه در آن‌ها از الگوهایی قابل شناخت و ارگانیک استفاده شده‌است.

در سبک پست مدرن از خطوط منحنی و بدون زاویه استفاده می‌شود و تزئینات و پرداخت‌های معماری نیز جایگاه خود را دارند( معماری مدرن تزئین را جنایت می‌دانست).

در نهایت، در پست مدرنیسم، گذشته بر حال و آینده ارجحیت دارد.

بررسی تفاوت میان معماری کلاسیک، مدرن و پست مدرن

معماری پست مدرن، تا حد زیادی به دنبال کثرت‌گرایی است و علاقه زیادی به این موضوع دارد. برای مثال ممکن است شما یک اثر پست مدرن ببینید که در آن هم الهام از گذشته وجود داشته باشد و هم بتوان طرح‌های تازه‌ای در آن دید. از طرفی، ممکن است تزئینات این بنا بر اساس ساختمان‌های شرقی و یا غربی باشد و یا نتوان آن را یادآور هیچ قوم و گرایشی دانست.

اما می‌دانیم که در سبک کلاسیک، یک ساختمان، بسیار پایبند به فرهنگ خویشتن است و یا در سبک مدرن، غرب حرف اول را در ساختمان می‌زند. در آثار مدرن حتی اگر اثری را به جایی دیگر می‌بردند آن را بومی‌سازی نمی‌کردند. در معماری پست مدرن، آثاری کاملا نامتناجس می‌بینیم و طرح‌ها و ایده‌ها بسیار پراکنده هستند.

ولی در همین پراکندگی، معماری پست مدرن به یک الگوی واحد نیز پایبند است و آن هم برای حفظ زیبایی آثار است. در واقع گفتیم که آثار پست مدرن از ابهام دوری می‌کنند، اگر قرار بود که هر یک ساز خودش را بزند و نظمی پنهان در کار نباشد، قطعا بناها با ابهام رو به رو می‌شدند و این یک پارادوکس است.

علاوه بر این، در پست مدرن، مسائل اقلیمی و زیست محیطی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. سبک مدرن، زیاد به این موضوع پایبند نبود و متریال‌های پر زرق و برق و به رخ کشیدن صنعت ساخت و ساز تا حد زیادی بر زمینه اولویت داشت. در روش کلاسیک نیز، مشاهده می‌کنیم که زمینه و اقلیم بر بنا ارجحیت ندارد و بناهای تجملاتی باقی مانده از دوران کلاسیک گویای این موضوع هستند که ساختمان مهم‌تر از طبیعت بوده‌است. با اینحال، در معماری پست مدرن، بنا باید در خدمت اکوسیستم هم باشد و نه تنها به آن آسیب نزند بلکه به پایداری محیط نیز کمک کند.

و اما تفاوتی دیگر که ریشه در نحوه جهان‌بینی آن‌ها دارد. معماران مدرن به دنبال طرح‌های یونیک هستند و همگی به دنبال این هستند که طرحی ارائه دهند که تا قبل از آن کسی ارائه نکرده‌است. معماری کلاسیک نیز در پی بازسازی بناهای قدیمی است و در پی این است که همان بناهای بزرگ قبلی را وارد تناسبات زمانه خویش کند و در واقع زنده‌نمایی ایده‌های کهن را رسالت خود می‌داند. در حالی که در سبک پست مدرن، طراح، دیدی کاملا متفاوت داشته و کلاژی از سبک‌های گوناگون را در آن می‌بینیم و در واقع یک اثر پست مدرن نه به دنبال یونیک بودن است و نه به دنبال تقلید محض گذشته، بلکه می‌خواهد در عین جدید بودن همه این موارد را داشته‌باشد. در پست مدرنیسم از هر دوی این‌ سبک‌ها استفاده شده‌است.

تاریخچه معماری پست مدرن در ایران

هنر پست مدرن، ریشه در فرهنگی خاص ندارد و در واقع می‌توان آن را یک سبک جهانی دانست که تمامی فرهنگ‌ها در خلال تغییرات زمانه، آن را در خود جای دادند. ایران و معماری ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و سبک پست مدرن در بین سال‌های 1350 تا 1370، روش غالب معماری ایرانی بوده‌است. در این میان، هوشنگ سیحون، معمار بزرگ ایرانی، بیشتر از همه دغدغه این موضوع را داشته‌است و رد پای پست مدرنیسم را به راحتی می‌توان در آثار او یافت. بسیاری او را پدر معماری پست مدرنیسم ایران می‌شناسند و از این سبک بناهایی بسیار نفیس از این معمار بزرگ بر جای مانده است.

روش پست مدرن، بالغ بر 50 سال رو به روی معماری مدرن قرار گرفت و به مبارزه با بسیاری از اندیشه‌های این سبک به ویژه “معماری بین‌المللی” ایستاد. به عقیده سبک پست مدرن، زمینه‌گرایی حرف اول را در طراحی می‌زند. معماری پست مدرن، تا نیمه‌های دهه 80 میلادی سبک پیشرو بود. در ایران، پست مدرن به جز در آثار هوشنگ سیحون، نمود چندانی در سایر آثار ندارد و اغلب بناهای ساخته شد در تهران مربوط به آن زمان، همگی تقلیدی بی بحث از بناهای غربی هستند.

در حالت کلی، معماری پست مدرن واکنشی است در برابر آثار مدرن و اندیشه معماران آن سبک.

در نهایت، برای آشنایی با سایر سبک‌های معماری، و مهم‌ترین بناهای تاریخ معماری، به سایر مقالات وبلاگ ما نگاهی داشته باشید.

همینطور برای کسب اطلاعات در زمینه خرید و فروش ویلا در مازندران و یا برج ساحلی می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با کارشناسان ما در ارتباط باشید. ما در این راستا بهترین گزینه‌ها را به خریداران عزیز ارائه خواهیم کرد. با ما همراه باشید و از مشاوره رایگان قبل از خرید بهره ببرید.